میزگرد ایرنا| ایجاد منطقه آزاد و زیرساخت، مطالبه بخش خصوصی خراسان جنوبی از رئیس جمهور

ایرنا/ بیرجند - ایرنا - فعالان بخش خصوصی خراسان جنوبی در میزگرد ایرنا با تاکید بر نقش استان به عنوان معبر اصلی تجارت و صادرات، خواستار توسعه مرز ماهیرود، ایجاد منطقه آزاد و تکمیل زیرساختهای حیاتی شدند و این موضوع را مهمترین مطالبه خود از رئیسجمهور اعلام کردند.
به گزارش ایرنا، خراسان جنوبی به دلیل موقعیت جغرافیایی و مرزی خود، یکی از استانهای راهبردی کشور محسوب میشود، این استان با داشتن چهار شهرستان مرزی و ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان، ظرفیت بالقوهای برای توسعه تجارت، ترانزیت و صادرات دارد.
مهمترین معبر خراسان جنوبی مرز ماهیرود در شهرستان سربیشه است که علاوه بر عبور کالا، نقش کلیدی در تبادلات تجاری و بازارچههای مرزی ایفا میکند.
مزیت همجواری با افغانستان موجب شده خراسان جنوبی بتواند به عنوان پل ارتباطی ایران با بازارهای این کشور عمل کند، صادرات محصولات کشاورزی، مواد معدنی و کالاهای صنعتی، به همراه واردات کالاهای مورد نیاز بازار داخلی، از مهمترین فرصتهایی است که استان در این حوزه دارد.
علاوه بر تجارت، مرزهای خراسان جنوبی پتانسیل جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی را نیز دارند، ایجاد زیرساختهای مناسب، راهآهن، فرودگاه و بهبود شبکه حملونقل جادهای میتواند زمینه بهرهبرداری کامل از این ظرفیتها را فراهم کند و نقش استان را در اقتصاد ملی پررنگتر سازد.
حضور بازارچهها و معابر مرزی فعال، علاوه بر افزایش درآمد و اشتغال منطقه، میتواند به توسعه تعاونیها و اقتصاد مردمی نیز کمک کند، استان با توجه به جایگاه استراتژیک خود، امکان توسعه صادرات محصولات کشاورزی، فرآوری مواد معدنی و سرمایهگذاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر را دارد.
علاوه بر ظرفیتهای مرزی، بخش تعاون نیز نقش مهمی در توسعه اقتصادی خراسان جنوبی و توانمندسازی مرزنشینان دارد چراکه این استان بیش از ۸۰۰ تعاونی فعال دارد که در حوزههای مختلف از جمله کشاورزی، صنعت، انرژیهای تجدیدپذیر و تجارت فعالیت میکنند.
تعاونیهای مرزنشین با تمرکز بر تسهیل صادرات و بازاریابی محصولات محلی، سهم قابل توجهی در ارتقای درآمد خانوارها و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق مرزی دارند پس حمایت دولت از این تعاونیها، بهویژه در زمینه سرمایهگذاری و زیرساختهای مرزی، میتواند بهرهوری اقتصادی استان را به شکل چشمگیری افزایش دهد.
با توجه به این ظرفیتها، خراسان جنوبی نه تنها میتواند سهم بیشتری از تجارت خارجی کشور داشته باشد، بلکه میتواند به هاب مهم صادرات و ترانزیت منطقهای تبدیل شود اما استفاده بهینه از این فرصتها مستلزم حمایت دولت و توجه ویژه به زیرساختهای مرزی است.
با نزدیک شدن سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی، در میزگردی که خبرگزاری جمهوری اسلامی برگزار کرد، فعالان بخش خصوصی استان فرصت یافتند تا مهمترین مطالبات خود از دولت و رئیسجمهور را بررسی و تشریح کنند. محور این نشست، چگونگی بهرهبرداری از ظرفیتهای مرزی، توسعه منطقه آزاد و تکمیل زیرساختها بود که میتواند اقتصاد استان را متحول سازد.
واگذاری پهنههای معدنی به مردم راهکار توانمندسازی اقتصاد خراسان جنوبی
رئیس اتاق تعاون خراسان جنوبی با اشاره به سفر رئیسجمهور به این استان گفت: این سفر میتواند منشا گرهگشایی از بسیاری از مشکلات اقتصادی استان باشد و بخش تعاون با تمرکز بر اقتصاد مردمی، آماده ایفای نقش جدی در حل ناترازی انرژی، ایجاد درآمد پایدار برای خانوارها و مشارکت مردم در معادن استان است.
غلامحسین حسینی اظهار کرد: اکنون حدود ۸۰۰ فعال تعاونی در خراسان جنوبی در رستهها و گرایشهای مختلف مشغول فعالیت هستند و بخش تعاون همواره تلاش کرده متناسب با شرایط روز کشور، وظایف خود را بهدرستی انجام دهد.
وی با اشاره به بحران ناترازی انرژی در کشور بیان کرد: امسال با ناترازی جدی انرژی مواجه هستیم و بخش تعاون نیز مکلف است به این حوزه ورود کند، از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۲۳ تعاونی در استان یا تشکیل شدهاند و یا تغییر فعالیت دادهاند که تمرکز اصلی آنها بر تولید برق از انرژیهای تجدیدپذیر بهویژه انرژی خورشیدی است.
رئیس اتاق تعاون خراسان جنوبی ادامه داد: بخشی از این پروژهها وارد سامانه شده و بخش دیگر نیز در مراحل نهایی قرار دارد که در آینده نزدیک به بهرهبرداری میرسد و میتواند کمک بزرگی به تأمین انرژی استان و کشور باشد.
وی با بیان اینکه بخش تعاون مسئول ساماندهی اقتصاد مردمی است، عنوان کرد: رویکرد ما حرکت به سمت توانمندسازی اقتصادی مردم و تقویت سفره خانوارهاست و در این مسیر، دو پیشنهاد مشخص برای طرح در سفر رئیسجمهور به استان داریم.
حسینی توضیح داد: نخست در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر، برق تولیدی بهصورت تضمینی توسط دولت خریداری میشود و این موضوع، یک درآمد ماهانه و مستمر ایجاد میکند، بنابراین ورود بخش تعاون به این حوزه از آن جهت اهمیت دارد که بخش عمده درآمد حاصل، بهصورت مستقیم به حساب خانوارها و سهامداران تعاونیها واریز میشود.
وی افزود: اگر دولت تسهیلات بیشتری برای تعاونیهای فعال در حوزه انرژی خورشیدی در نظر بگیرد، امکان پوشش بخش بزرگتری از جامعه و راهاندازی تعاونیهای بیشتر فراهم میشود؛ این اقدام هم به کاهش ناترازی انرژی کمک میکند و هم موجب تقویت بنیه مالی خانوارها خواهد شد.
رئیس اتاق تعاون خراسان جنوبی با اشاره به توانمندیهای اقتصادی استان عنوان کرد: خراسان جنوبی دارای پیشرانهای مهم اقتصادی است، کشاورزی یکی از ارکان اصلی اقتصاد استان بوده، اما خشکسالیهای پیاپی و تغییرات اقلیمی، سرمایهگذاری در این بخش را با چالش مواجه کرده است و در شرایط کمآبی، حفظ وضع موجود نیز اهمیت بالایی دارد.
اقتصاد مرز با فعال شدن رویه کولبری و امتیازاتی که دولت برای خراسان جنوبی قائل شده است بستر مناسبی برای استفاده بهتر از ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان فراهم کرده و این موضوع میتواند به افزایش سهم استان از کیک اقتصادی کشور کمک کند
وی ادامه داد: در کنار کشاورزی، اقتصاد مرز یکی از ظرفیتهای مهم استان است که خوشبختانه با فعال شدن رویه کولبری و امتیازاتی که دولت برای خراسان جنوبی قائل شده است، بستر مناسبی برای استفاده بهتر از ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان فراهم شده و این موضوع میتواند به افزایش سهم استان از کیک اقتصادی کشور کمک کند.
حسینی با اشاره به بخش معدن یادآور شد: معادن علاوه بر ایجاد اشتغال، مخاطراتی برای محیطزیست و ساکنان مناطق پیرامونی دارند و معتقدیم مردم استان باید سهم بیشتری از منافع معادن داشته باشند، نه اینکه صرفا نیروی کار آن باشند.
وی عنوان کرد: پیشنهاد مشخص ما این است که دولت با استفاده از اختیارات خود در شورای عالی معادن، پهنههای بزرگ طلا و مس استان را بهصورت مشخص به مردم خراسان جنوبی واگذار کند تا با تشکیل یک شرکت مردمی، امکان سهامدار شدن عموم مردم فراهم شود.
رئیس اتاق تعاون خراسان جنوبی افزود: این اقدام چند هدف را دنبال میکند؛ نخست ساماندهی سرمایههای خرد مردمی، دوم ایجاد یک مجموعه بزرگ معدنی با مشارکت مردم و سوم واریز مستقیم سود حاصل از فعالیتهای معدنی به حساب خانوارها که میتواند بخشی از مشکلات اقتصادی مردم را کاهش دهد.
وی گفت: این پیشنهاد هیچ هزینه اضافی یا بار مالی برای دولت ندارد و بهراحتی قابل اجراست، ما این موضوع را بهطور جدی پیگیری خواهیم کرد و امیدواریم در سفر رئیسجمهور، این مطالبه مهم مردم استان شنیده شود و تصمیمات خوشی در این زمینه اتخاذ شود.
تکمیل زیرساختها شرط اصلی جذب سرمایهگذار در منطقه ویژه اقتصادی
رئیس منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی با بیان اینکه این استان در سالهای اخیر به یکی از کانونهای مهم جذب سرمایهگذاری مرزی تبدیل شده است، گفت: با وجود جایگاه مناسب منطقه ویژه اقتصادی بیرجند در ارزیابیهای وزارت امور اقتصادی و دارایی، تکمیل زیرساختهایی مانند راهآهن، آب، فرودگاه و توسعه محدوده منطقه، اصلیترین مطالبه استان از رئیسجمهور برای تداوم جذب سرمایهگذاری است.
حسین زارعی اظهار کرد: در کشور ۶۷ منطقه ویژه اقتصادی مصوب وجود دارد که از این تعداد، ۱۹ منطقه عملا غیرفعال و فاقد سازمان مسئول هستند، اما منطقه ویژه اقتصادی بیرجند با بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت، چه در سایت اصلی و چه در سایت مرزی، از مناطق فعال و دارای عملکرد قابل دفاع به شمار میرود.
وی افزود: منطقه ویژه اقتصادی بیرجند در رتبهبندیهای ملی، جایگاه نسبتا مطلوبی دارد و ظرفیتهای متنوعی برای فعالیتهای اقتصادی، تولیدی و صادراتی در آن فراهم شده است، اما در شرایط فعلی کشور که جذب سرمایهگذاری یکی از رویکردهای اصلی مناطق ویژه است، همچنان با فاصله معناداری تا نقطه مطلوب مواجه هستیم.
رئیس منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی با اشاره به ظرفیتهای سرمایهگذاری موجود عنوان کرد: در سایت اصلی منطقه، امکان فعالیت ۸۷ گروه سرمایهگذاری در زونهای مختلف و در سایت مرزی نقطه صفر مرزی نیز ۵۷ گروه سرمایهگذاری مجاز به فعالیت هستند که سایت مرزی با وسعت ۱۰۰ هکتار، به دلیل موقعیت استراتژیک، در دو سال گذشته بهطور کامل تکمیل شده است.
زارعی از اعلام آمادگی ۱۸۰ گروه سرمایهگذاری در منطقه ویژه خراسان جنوبی خبر داد و افزود: استقبال سرمایهگذاران ایرانی و افغانستانی به صورت مشارکتی بسیار قابل توجه بوده و اکنون برای توسعه سایت مرزی، درخواستهای متعددی ارائه شده است که فرآیند الحاق ۱۰۰ هکتار جدید در شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در حال پیگیری است و پیشبینی میشود این الحاق تا ابتدای سال ۱۴۰۵ نهایی شود.
وی عنوان کرد: به جرات میتوان گفت در صورت انجام این الحاق، ظرفیت ۱۰۰ هکتار جدید نیز در مدت کوتاهی تکمیل خواهد شد، چرا که حفظ رضایت سرمایهگذاران موجود، خود عامل مهمی برای جذب سرمایهگذاریهای جدید در سطح ملی و بینالمللی است.
رئیس منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی با تاکید بر تسهیل فرآیندهای اداری یادآور شد: در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند، صدور مجوزهای سرمایهگذاری در کمتر از ۷۲ ساعت انجام میشود و سرمایهگذاران در این منطقه معطل بروکراسی اداری نمیمانند که این موضوع یکی از مزیتهای مهم منطقه به شمار میرود.
مرز ماهیرود امروز رتبه نخست مبادلات با افغانستان را در میان مرزهای فعال کشور دارد و برخلاف برخی مرزهای قدیمی که دهههاست فعال هستند توانسته سهم قابل توجهی در انتقال کالا و صادرات کشور ایفا کند
وی با اشاره به نقش مرز ماهیرود در تجارت خارجی کشور گفت: مرز ماهیرود امروز رتبه نخست مبادلات با افغانستان را در میان مرزهای فعال کشور دارد و برخلاف برخی مرزهای قدیمی که دهههاست فعال هستند، این مرز در مدت کوتاهی توانسته سهم قابل توجهی در انتقال کالا و صادرات کشور ایفا کند.
زارعی افزود: ایجاد زیرساختهای انبارداری و واحدهای خدماتی در نقطه صفر مرزی باعث شده رانندگان و فعالان اقتصادی بدون معطلی فعالیت کنند و این الگو اکنون مورد توجه استانهای دیگر بهویژه خراسان رضوی قرار گرفته است، اما نباید اجازه دهیم خراسان جنوبی از این رقابت عقب بماند.
وی، راهآهن را مهمترین مطالبه استان در حوزه سرمایهگذاری دانست و بیان کرد: اتصال راهآهن بیرجند به افغانستان باید بهعنوان یک اولویت ملی دنبال شود، چرا که این استان میتواند نخستین مسیر ریلی ایران به داخل خاک افغانستان باشد و نقش کلیدی در ترانزیت و صادرات ایفا کند.
رئیس منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی با اشاره به فرصتهای از دسترفته در تبادلات دوطرفه با افغانستان اظهار کرد: در سالهای گذشته، ظرفیتهای مهمی در حوزه مواد معدنی، محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی مغفول مانده است، در حالی که منطقه ویژه اقتصادی این امکان را فراهم میکند که کالاها در داخل منطقه فرآوری، بستهبندی و سپس صادر یا وارد چرخه مصرف داخلی شوند.
وی اصلیترین چالش فعلی سرمایهگذاری را کمبود زیرساختها عنوان کرد و گفت: سرمایهگذار در استان وجود دارد، حتی سرمایهگذاران خارجی نیز برای حضور اعلام آمادگی کردهاند، اما تامین آب، برق، راهآهن و فرودگاه از الزامات جدی جذب سرمایه است و تکمیل خط انتقال آب بهویژه نقش حیاتی در آینده سرمایهگذاری استان دارد.
لزوم ایجاد و راهاندازی منطقه آزاد در خراسان جنوبی
زارعی همچنین ایجاد منطقه آزاد را یکی از مطالبات مهم استان برشمرد و بیان کرد: ایجاد منطقه آزاد در سطح شهرستانهای مرزی استان، بهویژه با تکیه بر ظرفیت مرز فعال ماهیرود، میتواند تحولی جدی در اقتصاد خراسان جنوبی ایجاد کند و تجربه تبدیل مناطق ویژهای مانند سرخس نشان داده که این اقدام در صورت تعریف صحیح محدوده، اثربخشی بالایی خواهد داشت.
وی تاکید کرد: خراسان جنوبی بهعنوان معبر اصلی انتقال کالا و سوخت به افغانستان، نقش مؤثری در پشتیبانی از اقتصاد ملی داشته و انتظار میرود دولت و دستگاههای اجرایی از جمله وزارت نفت و وزارت صمت، نگاه ویژهتری به توسعه زیرساختها و حمایت از این استان داشته باشند.
رئیس منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی عنوان کرد: در صورت عدم تکمیل زیرساختهای حیاتی بهویژه خط انتقال آب در سالهای آینده، جذب سرمایهگذار با مشکلات جدی مواجه خواهد شد و این موضوع میتواند فرصتهای اقتصادی استان را با تهدید روبهرو کند.
خراسان جنوبی به دلیل نقش مرزی نیازمند نگاه ویژه در تخصیص اعتبارات
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان جنوبی با تاکید بر لزوم طرح مطالبات ملی در سفرهای استانی دولت گفت: خراسان جنوبی با وجود برخورداری از ۹ درصد مساحت کشور و ایفای نقش زیرساختی و مرزی برای اقتصاد ملی، تنها حدود یک درصد از اعتبارات را دریافت میکند که این موضوع نشاندهنده عدم توازن جدی در نظام تخصیص منابع است.
علیرضا خامهزر اظهار کرد: انتظار ما از رسانهها و مسئولان این است که مطالبات استان بهصورت جدی و پیگیرانه دنبال شود و در سفرهای استانی، درخواستها در سطح ملی مطرح شود، چراکه بسیاری از مشکلات خراسان جنوبی ریشه در سیاستها و تصمیمات کلان کشور دارد.
وی با اشاره به عدم تناسب میان جمعیت، وسعت و اعتبارات استان بیان کرد: خراسان جنوبی با وجود پراکندگی جغرافیایی بالا و ایفای نقش خدماتی برای سایر نقاط کشور، هرگز نتوانسته به جایگاه واقعی خود در اقتصاد ملی دست یابد و این مسئله ناشی از نگاه نامتوازن به تقسیم جمعیت، نمایندگی و تخصیص منابع است.
رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی ادامه داد: زیرساختهای استان بهویژه در حوزه راه و جاده، بستر خدماترسانی به سایر استانهاست، اما استانهایی که مسیرهای ارتباطی آنها به خراسان جنوبی منتهی میشود، در توسعه این زیرساختها مشارکت مناسبی نداشتهاند و همین موضوع باعث تشدید عقبماندگی شده است.
وی با تاکید بر لزوم دیده شدن استان در اعتبارات ویژه ملی تصریح کرد: خراسان جنوبی یک استان مرزی است که بستر صادرات و خدمات را برای بخش قابل توجهی از اقتصاد کشور فراهم کرده و بیش از یکسوم صادرات کشور از مرزهای آن انجام میشود، اما بهره متناسبی از این ظرفیت نصیب استان نشده است.
خامهزر توسعه پروژههای ریلی را از مطالبات مهم استان برشمرد و عنوان کرد: مسیر ریلی جنوب به طبس و همچنین محور بیرجند - یونسی باید با جدیت دنبال شود و علاوه بر آن، نقشآفرینی استان در کریدور شمال - جنوب نیازمند اعتبارات خاص و ویژه است که باید در سفر رئیسجمهور مطالبه شود.
تصمیمگیری متمرکز در تهران بدون توجه به اقتضائات استانها، کارآمد نیست
وی همچنین افزایش اختیارات استانداران را اقدامی مثبت دانست و یادآور شد: تصمیمگیری متمرکز در تهران بدون توجه به اقتضائات استانها، کارآمد نیست و واگذاری اختیارات بیشتر به استانداران میتواند به تصمیمگیریهای دقیقتر و متناسب با شرایط محلی منجر شود.
رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی با اشاره به اهمیت بازار افغانستان برای اقتصاد کشور یادآور شد: صادرات ایران به افغانستان به اندازه صادرات کشور به اتحادیه اروپا اهمیت دارد و این بازار نقش کلیدی در تجارت خارجی ایران دارد، دو مطالبه جدی در این حوزه وجود دارد که یکی کشت قراردادی در ولایات غربی افغانستان برای تامین نهادههای دامی، روغنی و حبوبات مورد نیاز کشور و دیگری رفع موانع اداری و بانکی است.
وی افزود: افغانستان از منابع آبی مناسب برخوردار است و میتواند بستر مناسبی برای تامین نیازهای داخل کشور باشد، اما موانع موجود بهویژه در حوزه سیاستهای پولی و بانکی، مانع استفاده از این ظرفیت شده است.
تصمیمات غیرکارشناسی در حوزه پولی و ارزی، به تضعیف ارزش پول ملی و ایجاد مشکلات جدی برای صادرات منجر شده و اقتصاد دستوری، یکی از چالشهای اصلی فعالان اقتصادی کشور است
خامهزر با انتقاد از سیاستهای بانک مرکزی گفت: تصمیمات غیرکارشناسی در حوزه پولی و ارزی، به تضعیف ارزش پول ملی و ایجاد مشکلات جدی برای صادرات منجر شده و اقتصاد دستوری، یکی از چالشهای اصلی فعالان اقتصادی کشور است که باید بهعنوان یک مطالبه ملی از دولت و رئیسجمهور پیگیری شود.
وی اظهار کرد: بخش قابل توجهی از مطالبات مطرحشده، فراتر از مسائل استانی و در سطح ملی است و انتظار میرود در سفر رئیسجمهور، این موضوعات به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد تا از بروز آسیبهای بیشتر به اقتصاد کشور جلوگیری شود.
به گزارش ایرنا، آنچه مشخص است اینکه ظرفیتهای مرزی، جایگاه استراتژیک و وجود تعاونیهای فعال، خراسان جنوبی را به استانی مستعد برای توسعه تجارت، سرمایهگذاری و اقتصاد مردمی تبدیل کرده است اما بدون شک استفاده بهینه از این فرصتها نیازمند حمایت دولت، تکمیل زیرساختها و سیاستگذاری هوشمندانه است تا معابر مرزی، بازارچهها و منطقه آزاد بتوانند نقش واقعی خود را در ارتقای اقتصاد استان و افزایش درآمد خانوارهای مرزنشین ایفا کنند.
فعالان بخش خصوصی خراسان جنوبی با دیدگاهی مشترک نسبت به توسعه پایدار، بر اهمیت همافزایی ظرفیتهای مرزی، سرمایهگذاری و مدیریت منابع تاکید دارند، آنها بر این باورند که خراسان جنوبی میتواند نمونهای از همکاری بخش خصوصی و دولت در تسریع توسعه اقتصادی مناطق محروم و مرزی باشد و اقدامات هماهنگ میتواند نتایج ملموسی در اشتغال و رشد اقتصادی استان ایجاد کند.
خراسان جنوبی با ۱۲ شهرستان، دارای چهار بازارچه مرزی است و این استان در شهرستانهای سربیشه، نهبندان، درمیان و زیرکوه به طول ۳۳۱ کیلومتر با کشور افغانستان مرز مشترک دارد.
فعالترین مرز استان در سالهای اخیر مرز ماهیرود شهرستان سربیشه بوده که سومین معبر رسمی ایران با افغانستان در کنار مرز دوغارون خراسان رضوی و مرز میلک سیستان و بلوچستان است.
بنابر آمار رسمی ۸۵ درصد کالاهای صادراتی این استان به مقصد افغانستان است همچنین ۳۰ تا ۳۵ درصد کل صادرات کشور از نظر ارزش و بیش از ۵۰ درصد به لحاظ وزن از مرز خراسان جنوبی به افغانستان انجام میشود.
















